شاخص شوری کود

تعریف کود شیمیایی

به طور کلی هر ماده‌ای که به تقویت و حاصلخیزی بستر گیاه کمک کند، کود نامیده می‌شود. کود شیمیایی به صورت صنعتی تولید می شوند تا اساسی ترین مواد مفید و مغذی که برای رشد گیاهان لازم هستند را فراهم کنند. کودهای شیمیایی یا معدنی، مکمل های کشاورزی هستند که مواد مغذی مورد نیاز برای رشد گیاهان سالم را در خاک فراهم می کنند.

شوری

به میزان نمک موجود در خاک شوری خاک  (Soil salinity‎)می گویند. میزان شوری را می‌توان با دستگاه های مخصوص اندازه‌گیری و تخمین زد. تقریبا همه مواد کودی نمک هستند. هنگامی که کود ها در خاک حل می شوند، غلظت نمک را در محلول خاک بالا می برند. افزایش در غلظت نمک باعث افزایش پتانسیل اسمزی محلول خاک می شود. افزایش پتانسیل اسمزی باعث سخت تر شدن جذب آبی می شود که بذرها و یا گیاهان برای رشد عادی شان به آن نیاز دارند.

شاخص شوری کود

شوری کود را با شاخصی به نامsalt index  می سنجند. شاخص نمک یا اندیس شوری  (SI) با مقایسه “افزایش پتانسیل اسمزی که هر ماده کودی با اضافه کردن به آب ایجاد می کند و افزایش پتانسیل اسمزی هنگامی که برابر وزنی آن نیترات سدیم به آب اضافه می شود، محاسبه می گردد. شاخص شوری کود های چند عنصری دارای  N،P و K برابر مجموع شاخص شوری هر یک از این مواد کودی می باشد.

اندازه گیری شاخص شوری

پنج روز بعد از اضافه کردن کود مدنظر به خاک مقدار فشار اسمزیک محلول خاک را می سنجند. با توجه به اینکه شاخص شوری نیترات سدیم 100 تعریف شده است. مواد کودی که دارای شاخص شوری بیشتر از 100 باشند، پتانسیل اسمزی بیشتری به نسبت هم وزن نیترات سدیم ایجاد می کنند. مواد کودی که دارای شاخص شوری کمتر از صد باشند، پتانسیل اسمزی کمتری به نسبت هم وزن نیترات سدیم ایجاد می کنند. در رابطه با اندازه گیری شاخص شوری نکات زیادی باید لحاظ شوند نحوه و زمان مصرف کود ، بافت و شرایط خاک ، مقدار رطوبت موجود در خاک و رقم یا واریته گیاه، همه این عوامل روی شاخص شوری تاثیر گذار هستند.

شاخص شوری کودهای نیتروژنه

• نیترات آمونیوم دارای شاخص شوری ۱۰۱
• نیترات سدیم دارای شاخص شوری ۱۰۰
• اوره دارای شاخص شوری ۷۲
• سولفات آمونیوم دارای شاخص شوری ۶۹

از میان کودهای نیتروژنه مورد مصرف در باغات پسته نیترات آمونیوم دارای بالاترین و سولفات آمونیوم دارای کمترین شاخص شوری هستند.

 

شاخص شوری کودهای فسفره

• دی آمونیوم فسفات شاخص شوری ۲۹
• مونو آمونیوم فسفات شاخص شوری ۲۷
• سوپر فسفات تریپل شاخص شوری 10

کودهای فسفره P دارای کمترین شاخص شوری یا salt index هستند. دی آمونیوم فسفات دارای بیشترین و سوپرفسفات دارای کمترین شاخص شوری هستند.

 

شاخص شوری کودهای پتاسه

• کلرور پتاسیم دارای شاخص شوری ۱۱۶
• نیترات پتاسیم شاخص شوری ۷۳
• سولفات پتاسیم شاخص شوری ۴۶