مهم ترین بیماری های درخت پسته
از مهم ترین بیماری های پسته می توان به بیماری صمغی، نماتد و پوسیدگی ریشه اشاره کرد که در ذیل به آنها اشاره می نماییم.
بیماری گموز درخت پسته
یکی از مهم ترین بیماری های پسته، بیماری گموز پسته است. متاسفانه وقتی علائم بیماری را در قسمت های بالایی درخت پسته می بینید بدین معناست که دیگر کار از کار گذشته است. چرا که بیماری تاج و تنه درخت را پوشانده و در واقع درخت تا مرز مرگ پیش رفته است. ترشحات صمغی شفاف و ریز روی شاخه های اصلی و قسمت های بالایی تنه به شکل حباب ظاهر شده و شاخه های کوچک از انتها شروع به پژمرده شدن می کنند و ناگهان یک قسمت یا کل درخت می میرد. در هوای گرم به دلیل پیشرفت بیماری، پوست تنه درخت حلقه ای شکل شده و علایم پژمردگی روی برگ ها ظاهر می شود. اولین نشانه آلودگی روی قسمت های طوقه و ریشه درخت ظاهر می شوند که به صورت لکه های نرم مشخص در سطح پوست طوقه و قسمتی از تنه که زیر خاک است نمایان می گردد.
این لکه ها اکثراً تیره و گاهی به رنگ قهوه ای یا سیاه هستند و چون پوست درخت خاکستری است، لکه ها به وضوح قابل رویت می باشند.
اگر ناحیه آلوده را با چاقو خراش دهیم، شاهد تغییر رنگ بافت خواهیم بود. در ابتدا این بافت آسیب دیده سطحی است، اما به تدریج گسترش یافته و عمیق می شود تا جایی که ناحیه کامبیوم (چوب زا) و تمام بافت پوست را می پوشاند.
نوعی صمغ در ناحیه پوست ترشح می شود که نشان دهنده پیشرفت بیماری است. و به همین دلیل به این بیماری گموز (بیماری صمغی) می گویند.
حداقل پس از گذشت سه سال در درختان پسته کهنسالی که بیش از حد آبیاری شده اند، علایم بیماری ظاهر می شود.
پوسیدگی گموز پسته توسط گونه فیتوفتورا ایجاد می شود.
عامل بیماری گموز درخت پسته قارچی در خاک است که رطوبت خاک مهمترین عامل در رشد و نمو آن می باشد. قارچ ها در محیط خاک مرطوب و به ویژه در خاک های سنگینی که آب زیادی در آنها نگهداری می شود، رشد می کنند. انتشار بیماری از جایی به جای دیگر و از درختی به درخت دیگر توسط زئوسپورها انجام می شود و وجود رطوبت زیاد در زمین نیز عامل مهمی برای جابجایی زئوسپورها می باشد. پس از رطوبت، دمای خاک نیز در فعالیت قارچ ها موثر است. چرا که رشد قارچ در دمای کمتر از 8 درجه سانتیگراد بسیار کم است. با افزایش دما، رشد آن افزایش می یابد. در صورت مساعد بودن سایر شرایط، در دمای 32 درجه سانتیگراد، قارچ بهترین و سریع ترین رشد را خواهد داشت.
اگر دما 20 درجه سانتیگراد باشد، نیمی از سرعت رشد فوق امکان پذیر است. اگر دمای خاک یا پوست درخت آلوده بالاتر از 32 درجه سانتیگراد باشد، رشد قارچ کند است و در دمای بالاتر از 36 درجه سانتیگراد، رشد قارچ تقریبا متوقف می شود. در دمای 40 درجه، قارچ ظرف چند ساعت و در دمای 46 درجه در عرض یک دقیقه می میرد. به همین دلیل رشد قارچ در هوای گرم تابستان کاهش می یابد و اگر در هوای گرم خاک را از پایه درخت بیمار جدا کنیم، بدین ترتیب قسمت آلوده در معرض حرارت زیاد قرار گرفته و رشد قارچ کاهش یافته و حتی ممکن است از بین برود . اسیدیته خاک نیز در فعالیت قارچ موثر است. در خاک هایی که مقدار PH آنها بین 4/5 تا 5/7 است، حمله و رشد قارچ به شدیدترین شکل صورت می گیرد و برعکس در اسیدیته 8/4 تا 5 از شدت حمله کاسته می شود. کاشت عمیق و آبیاری نادرست درختان پسته در ایجاد و شیوع بیماری مهم است.
بیماری نماتد درخت پسته
می توان گفت بعد از بیماری گموز، مهمترین بیماری پسته مربوط به نماتدهای غده زا است. از علائم خاص این بیماری می توان به ایجاد گره و غده روی ریشه و اندام های بالایی درخت از جمله ضعف عمومی و رشد کم درخت اشاره کرد.
با توجه به زیست شناسی و اپیدمیولوژی خاص عامل بیماری می توان گفت که بهترین راه مبارزه و مقابله با آن، استفاده از درختان پسته مقاوم به نماتد، استفاده از نهال سالم و رعایت اصول بهداشتی از جمله جلوگیری از ورود عامل انتقال بیماری به باغ می باشد.
اگرچه استفاده از مواد شیمیایی نماتدکش نیز موثر است، اما لازم به یادآوری است که علاوه بر هزینه های بالای استفاده از نماتدکش، محیط زیست را نیز آلوده می کند.
بیماری پوسیدگی ریشه درخت پسته
این بیماری یا عارضه یکی از مهم ترین بیماری ها در مزارع پسته است.
این عارضه به تدریج باعث ایجاد شانکر و نکروز یا تیرگی تنه شاخه های اصلی یا فرعی می شود.
این عارضه بیشتر زمانی ایجاد می شود که درختان از لحاظ تغذیه و آبیاری، شرایط مناسبی نداشته و در نتیجه از شاخ و برگ ضخیم و خوبی برخوردار نباشند.
در این حالت، پوست شاخه ها در معرض نور مستقیم خورشید قرار گرفته و با حمله قارچ ها، پوست درخت قرمز و در نهایت سیاه می شود.
یکی از راه های مهم پیشگیری و درمان این بیماری، استفاده از قارچ کش ها است. قارچ کش های مسی نتایج خوبی در این زمینه نشان داده اند.
